سلام وعرض ادب وقتینگیز خیر،بیر صفحه کیتاب دکتر رحمانی کیتابیندان تقدیم ائدیرم.
بو صفحه لری کی یازورام  نئچه دفعه چک ادیرم کی دقیق دکتر رحمانی کیتابی متنی یازولا وامانتدارلوگ اولا.
اگر بیر ایرادی گورولدی ممنون اولارام اطلاع وئرنگیز.


۴۸ | آموزش وزن، قافیه، بند و قالبهای شهر آذربایجانی:

رباعی و دوبیتی که از چهار مصراع مرکب است و مصراع های اول و دوم و چهارم  به ضرورت باید همیشه به یک قافیه باشد. رباعی از قالب های مخصوص زبان فارسی است چگونگی ابداع آن افسانه ای نقل کرده اند. این قالب در شعر عربی از فارسی اقتباس شده ودر آن زبان رواجی نیافته است. چند رباعی از ابوالقاسم نباتی شاعر مشهور آذربایجان می خوانیم:

ای جان حزین بو ناله دن بیر  ال چک*قوی تونگو يئره پیاله دن بير ال چک/


 سیندیر قلمی، دواتین آغزین مهر ائت*
 بو هامی یالان مقاله دن بير ال چک/
ساقی! گتیر، او شرابی تؤک جامه گؤرگ *نئیلر او آجی دوا بو سرسامه گؤرک/
زاهد اونو ایچمز کی اولور آدی یامان* وئر بیرجه پیاله سن بو بد نامه گؤرک/

 دو بیتی در زبان ترکی در اوزان مختلف به کار می رود. نمونه ای از دوبیتی همین شاعر آذربایجانی می خوانیم: دور گل ای عشق کونول مولکونو بر باد قیلاق *عقلی یغمایا وئرک، شهر نو آباد قيلاق /گلگیلن سؤز بير ائدک، غیری آرادان گؤتورک* جانی جانانه وئرک، دهرده بیر آد قيلاق/
در ادبیات کلاسیک آذربایجان نوعی چهارپاره به نام " تويوق" به کار رفته است که شکل قافیه بندی آن مثل رباعی است اما بر وزن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن آمده است. چند تویوق از شاعر سترگ ادبیات کلاسیک آذربایجان قاضی برهان الدين می خوانیم:
از لده هر نه یازمیش ایسه بولور* گؤر ينه نی کی، گؤره جک گؤریور/ ایکی عالمده حقه شیغنمیشوز* تاختاميش نه اولا، یادا تیمور/
حقه شوکور قوچلارون دورانیدور*جمله عالم بو دمون حیرانیدور/ گون باتاردان گون توغان يئره دگین*
 عشق ارینون بیر نفس سیرانیدور/
یاخشی آنلادوم جهاندا وایه یوخ* یاردان اؤزگه بو خوماریم آیه یوخ/ ایکی عالمده امید سرور دورور*
آندان آیرو دخی هیچ سرمایه یوخ/
 شاعران آذربایجان در قالب دو بیتی چه به صورت بایاتی و چه در قالب های دیگر شعرهای زیادی سروده اند. دوبیتی های آذری که همان بایاتی هستند از هفت هجا ساخته می شود.
______
۱ - دیوان ترکی سید ابوالقاسم نباتی، تدوین ائدن: حسین محمد زادهی صدیق، انتشارات احرار، چاپ اول، ۱۳۷۲
ص ۳۶۱